Romantyzm
Romantyzm – termin opisujący ruch artystyczny i stosunek do sztuki, w tym malarstwa, który miał miejsce między ostatnią dekadą XVIII wieku a połową XIX wieku.
Powstał w odpowiedzi na zmiany społeczne i polityczne wywołane przez rewolucję przemysłową i rewolucję francuską. Uosabia bunt przeciwko ustalonym normom społecznym i sztywnym regułom życia. Przeciwko naukowemu podejściu do natury i człowieka.
Charakterystyka romantyzmu
Obraz epoki romantyzmu nie jest jednolity. Jednak na podstawie analizy głównych i najważniejszych dzieł artystów tego nurtu można wyróżnić cechy wspólne w malarstwie tego okresu.
Stąd wspólna cecha wielu romantycznych dzieł i artystów: bogata paleta barw obrazów, kontrastowy światłocień i dynamiczna kompozycja.
W pracach z tego okresu artyści starali się oddać wielką rolę wewnętrznych przeżyć artysty/ Także rolę samego artysty w stosunku do widza. Podkreśla się wagę doświadczenia estetycznego, indywidualizmu i podmiotowości. Odrzuca się ideę racjonalności twórczości.
Nastąpił zwrot w kierunku intuicji i twórczej roli wyobraźni.
Ekspansja
Takie postawy doprowadziły do ogromnej ekspansji tematycznych dziedzin malarstwa, a także wielu różnych form sztuki.
Źródłami nowych tematów są mitologia nordycka (Pieśń Nibelungów, Pieśń Ozjana), poezja (Dante, Szekspir, Milton, Goethe, Byron), opowieści ludowe i legendy narodowe. Swoboda tematyczna wyraża się w wielkich obrazach, nieobciążonych tradycyjnymi ramami.
Konieczność odwoływania się do przeszłości zwiększyła również popularność malarstwa historycznego, zwłaszcza o tematyce narodowej.
Prekursorzy
Prekursorami romantyzmu w malarstwie byli: Johann Heinrich Füssli i Francisco Goya.
Artystą, którego prace najlepiej wyrażają romantyczne idee, jest Caspar David Friedrich. Którego rysunki przedstawiają ruiny, cmentarze, rozbite statki, wschody i zachody słońca.
Romantyzm rozprzestrzenił się w całej Europie. W Anglii tworzą własne dzieła: Samuel Palmer, Richard Parkes Bonington, John Constable i William Turner. We Francji: Théodore Géricault i Eugène Delacroix. W Niemczech działają w tym czasie aktorzy: Johann Friedrich Overbeck, Franz Pforr, Peter von Cornelius, Julius Schnorr von Carolsfeld. Najwybitniejszym polskim malarzem romantycznym jest bez wątpienia Piotr Michałowski, który najbardziej znany jest ze scen batalistycznych i wizerunków koni.
Warto też wspomnieć o Walentym Wańkowiczu i jego słynnym obrazie Mickiewicz na Judzie Skale.