Symbolizm
Symbolizm to linia sztuki ukształtowana głównie w literaturze, malarstwie i muzyce, obecna w sztuce drugiej połowy XIX wieku.
Inspirował literaturę i sztukę modernizmu w Europie, Ameryce Północnej i Południowej. Na przełomie XIX i XX wieku stał się jednym z najważniejszych składników badań estetycznych i innowacyjnej technologii, po czym był ważnym punktem odniesienia dla różnych kierunków awangardowych, np. surrealizmu.
Symbolizm dążył do wyrażenia za pomocą środków artystycznych odwiecznych i uniwersalnych problemów psychologicznych oraz treści metafizycznych, dostępnych jedynie poprzez percepcję wizualną i emocjonalną.
Był odpowiedzią na realizm rozpowszechniony we współczesnej sztuce.
To także jeden z głównych nurtów modernizmu, ukształtowany w opozycji do idei pozytywizmu i estetyki naturalizmu.
Starał się przywrócić malarstwu rolę podtrzymywania treści mentalnych, odchodząc od refleksji powierzchownych zjawisk i zwracając się do wyrażania emocji.
Symboliści porzucili obiektywizm, ale kładli szczególny nacisk na wyobraźnię. Subiektywne postrzeganie rzeczywistości niezależne od zmysłowego postrzegania świata.
Malarze-symboliści tworzyli obrazy często oparte na motywach literackich. Są to sceny, czasem groteskowe, brutalne czy erotyczne.
Często są wypełnione elementami fantazji lub dziwności. Artyści chętnie odwołują się do mitów i legend.
Do głównych przedstawicieli symbolizmu należeli: Gustave Moreau, Pierre Puvis de Chavannes, Odilon Redon, Fernand Khnopff, Jean Delville, Jan Toorop, Arnold Böcklin, Ferdinand Hodler czy Michaił Wrubel.
W Polsce najsłynniejszymi przedstawicielami symboliki są: Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański i Władysław Podkowiński.
W innych krajach europejskich: w Belgii (F. Khnopff, J. Delville, grupa Les XX), Holandii (J. Toorop), Szwajcarii (A. Böcklin, F. Hodler), Austrii (G. Klimt), Rosji (M. Wrubel).
Malarze-symboliści nie stworzyli formalnej grupy ani jednolitego kierunku w czasie i przestrzeni. Nie mają świadomego wspólnego celu, nie dążą do wspólnych celów, nie utrzymują ze sobą kontaktu. Łączy ich podobny sposób myślenia o sztuce i świecie.